Σχετικά με την ακούσια νοσηλεία στις ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές: Οι τελευταίες εξελίξεις

Για να παρακολουθήσουμε τη σειρά των γεγονότων όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα, να εξηγήσουμε πως έγινε αρχικά μια δημοσίευση-καταγγελία απ' το Vice για την κατάσταση στις ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές σχετικά με τις ακούσιες νοσηλείες (που μπορείτε να βρείτε εδώ), όπου και ζητήθηκε η γνώμη του ψυχιάτρου Θόδωρου Μεγαλοοικονόμου. Ακολούθως διαβάσαμε το άρθρο του δικηγόρου και νομικού συμβούλου για θέματα ψυχικής υγείας, Γιάννη Αλεξάκη (εδώ περισσότερα) και το Vice επανήλθε με νέο άρθρο που αναδημοσιεύουμε ολόκληρο παρακάτω.

Τέλος η Αναγκαστική Νοσηλεία​ στα Ιδιωτικά Ψυχιατρεία​ Μετά από Άρθρο του VICE Greece​

 

Πριν καιρό, είχαμε αποκαλύψει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν ψυχιατρικοί ασθενείς, σε ιδιωτική κλινική στην Ελλάδα.

 

Εντολή της Εισαγγελίας Αθηνών έχει παγώσει από την 1η Σεπτεμβρίου τη μεταφορά ασθενών από δημόσια ιδρύματα σε ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές, στο πλαίσιο της διαδικασίας αναγκαστικής νοσηλείας. Η απόφαση έρχεται μετά τη δημοσίευση της έρευνας «Ζωντανοί-Νεκροί σε Ψυχιατρική Κλινική: Φωτογραφίες του Ένοχου Μυστικού της Ελληνικής Κοινωνίας», με την οποία το VΙCΕ Greece είχε αποκαλύψει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν ψυχιατρικοί ασθενείς, σε ιδιωτική κλινική στην Ελλάδα.

Στις 6 Μαρτίου του 2018, το ελληνικό γραφείο του VICE δημοσίευσε αποκλειστικές φωτογραφίες από το εσωτερικό της κλινικής, οι οποίες αποτύπωναν τις συνθήκες νοσηλείας 100 και πλέον ασθενών: μηχανικές καθηλώσεις, τραυματισμοί σε χέρια και πόδια, αποστεωμένοι ασθενείς. Λίγες ημέρες μετά το δημοσίευμα, στις 14 Μαρτίου 2018, κλιμάκιο της Ειδικής Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές, επιτροπή που υπάγεται στο Υπουργείο Υγείας, πραγματοποίησε αιφνιδιαστική αυτοψία. Η έκθεση βρίσκεται στη διάθεση του VICE Greece και τα ευρήματα είναι αποκαλυπτικά. Όπως αναφέρεται, στην κλινική «έχει αναπτυχθεί μία παράτυπη διαδικασία, αν όχι παράνομη πρακτική, με την οποία διακομίζονται ακούσια νοσηλευόμενοι (αφού λάβουν εξιτήριο) από το δημόσιο νοσοκομείο στην ψυχιατρική κλινική με εντολή εισαγγελέα. Ωστόσο, μια τέτοια εισαγγελική εντολή δεν είναι σύμφωνη με τον νόμο και φυσικά δεν τηρούνται οι εκ του νόμου προθεσμίες […] και ιδιαίτερα την υπουργική απόφαση του άρθρου 16 του ν. 2716/1999 για την ακούσια νοσηλεία σε ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές».

Επιπλέον, όπως αναφέρεται στην έκθεση, «ασθενείς βαπτίζονται “εκούσιοι” και υπογράφουν υπεύθυνη δήλωση ότι συγκατατίθενται στη νοσηλεία τους, η οποία στην πλειοψηφία των περιπτώσεων φαίνεται ότι δεν πληροί τις προϋποθέσεις έγκυρης συγκατάθεσης». Στο ίδιο σημείο, επισημαίνεται ότι αυτού του είδους οι πρακτικές «δεν αφορούν μόνο την εν λόγω κλινική, αλλά είναι πάγια και γενικευμένη πρακτική των εισαγωγών σε ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές επί σειρά ετών».

Κατά την επίσκεψη επιβεβαιώθηκε, επίσης, όπως αναφέρεται στην εν λόγω έκθεση, ότι «γίνονται ολιγόωρες καθηλώσεις με ιμάντες». Οι καθηλώσεις, αν και καταγράφονται στο «βιβλίο λογοδοσίας» που διατηρείται στην κλινική, συνιστούν μία παράνομη πρακτική. Και αυτό διότι οι καθηλώσεις στις ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές απαγορεύονται, εφόσον «η ακούσια νοσηλεία στις ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές δεν είναι σύμφωνη με τον νόμο».

Η επιτροπή επισημαίνει, επίσης, ότι οι νόμιμοι χρόνοι νοσηλείας και εγγυήσεις δεν τηρούνται: «Δεδομένου ότι κατά τα διδάγματα της ψυχιατρικής σήμερα, η νοσηλεία σε μονάδες δευτεροβάθμιας περίθαλψης δεν ενδείκνυται συνήθως να υπερβαίνει κατά ανώτατο όριο το τρίμηνο. Στόχος της θεραπευτικής ομάδας είναι η επιστροφή του ασθενή στη ζωή εντός της κοινότητας και η τακτική ψυχιατρική παρακολούθησή του, εφόσον απαιτείται». Σε άλλο σημείο, η επιτροπή εξηγεί ότι η μη τήρηση των προβλεπόμενων νόμιμων χρόνων νοσηλείας έχει ως συνέπεια «την παραμονή επί μακρόν ασθενών και την περίθαλψη ικανού αριθμού χρονίων». 

Ακόμη περισσότερο, αναφέρεται ότι «μόνο μία μικρή μειοψηφία νοσηλευόμενων ασθενών (35-40 επί συνόλου 165) έχει κάποιου είδους θεραπευτική υποστήριξη, εκτός της φαρμακευτικής αγωγής». Αυτό, επί της ουσίας, σημαίνει ότι το «θεραπευτικό σχέδιο» της κλινικής για την πλειοψηφία των ασθενών εξαντλείται στη χορήγηση φαρμάκων. 

Επιπλέον, αναφέρεται ότι «ο αριθμός, ιδιαίτερα του Ειδικού Προσωπικού, είναι μικρός σε σχέση με τον αριθμό των νοσηλευόμενων στην κλινική ασθενών και τα διδάγματα της σύγχρονης ψυχιατρικής [...] Δηλαδή, γενικά η αναλογία εργαζομένων/ασθενών ανέρχεται στο ποσοστό 0,56 ανά ασθενή».
Από την έκθεση προκύπτει, επίσης, ότι «σε γενικές γραμμές δεν υπάρχουν κομοδίνα, ντουλάπες για κάθε ασθενή, κουρτίνες και κάδρα. Σε αρκετά δωμάτια δεν υπάρχουν κλιματιστικά, οι τουαλέτες και τα μπάνια των ασθενών είναι κοινόχρηστα και εκτός των δωματίων. Τα κρεβάτια είναι παλιά, τα στρώματα φθαρμένα-μη άφλεκτα και τα κλινοσκεπάσματα παλιά».

Ενδιαφέρον παρουσιάζει, επίσης, η αναφορά της Επιτροπής σε παλιότερη απόφαση του Περιφερειακού Συμβούλου Αττικής, η οποία διαβεβαίωνε ότι η συγκεκριμένη κλινική «λειτουργεί καλώς σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας και βάσει της ανωτέρω 7 σχετικής απόφασης τροποποίησης άδειας ίδρυσης και λειτουργίας».
Στις προτάσεις της επιτροπής προς την Πολιτεία, στο τέλος της έκθεσης, «ζητείται από τις Εισαγγελίες να εφαρμοστεί η ισχύουσα νομοθεσία για την ακούσια νοσηλεία, η οποία επιτρέπει την εν λόγω νοσηλεία σε ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές, εφόσον δεν έχουν εκδοθεί οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις του άρθρου 101 του ν. 2071/1992 και ιδιαίτερα του άρθρου 16 του ν. 2716/1999 για την ακούσια νοσηλεία σε ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές.

Το πόρισμα στάλθηκε από το Υπουργείο Υγείας στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, η ο οποία, στις 6 Ιουλίου 2018, τη διαβίβασε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών. Δυόμιση μήνες αργότερα, στις 21 Σεπτεμβρίου, το τμήμα Ακροάσεων σε ειδικό έγγραφο προς τον Διευθύνοντα της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών ενημερώνει ότι ήδη από την 1η Σεπτεμβρίου 2018 δεν πραγματοποιούνται μεταφορές ασθενών από δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα σε ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές στο πλαίσιο της διαδικασίας της αναγκαστικής νοσηλείας.

---

 

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΟΛΥΜΟΡΦΟ ΚΙΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ