Eπόμενη συνάντηση της "Πρωτοβουλίας 'Ψ' " στις 30/03/2018 στις 19:00 στο χώρο του Hearing Voices

Αγαπημένοι/ες συνοδοιπόροι στην Πρωτοβουλία για τη Δημιουργία ενός Kινήματος στο χώρο της Ψυχικής Υγείας κατά την τελευταία μας συνάντηση στο κτίριο του Συλλόγου Αρχαιολόγων αναδύθηκε η ανάγκη για περαιτέρω κινητοποίησή μας σχετικά με τα τεκταινόμενα στο χώρο της ψυχικής υγείας. Μεταξύ άλλων συζητήσαμε για το ενδεχόμενο παρεμβάσεων καθώς και για την ανάγκη να δούμε γενικότερα τα επόμενα μας βήματα. 

Ενα επιπλέον σημαντικό ζήτημα, που έχει στο μεταξύ προκύψει, είναι η ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας για επαναφορά και άμεση εφαρμογή των σχεδίων για πλήρη αποδόμηση και διάλυση των εναπομεινάντων ψυχιατρείων - αντί για ριζικό μετασχηματισμό και ξεπέρασμά τους, προς ένα κοινοτικα βασισμένο σύστημα ψυχικής υγείας.

Θα υπάρξει σχετική ενημέρωση και συζήτηση για δράσεις της Πρωτοβουλίας.

Σας καλούμε λοιπόν στην επόμενη συνάντηση της Πρωτοβουλίας στις 30/03/2018 στις 19:00, στο χώρο του Hearing Voices (Τροίας 44, κοντά στην πλατεία Βικτωρίας), για ενημέρωση, συζήτηση, απολογισμό και προτάσεις για δράσεις.

Σας ενημερώνουμε ότι αυτή την περίοδο το "Δίκτυο Ψ", ως κομμάτι της Πρωτοβουλίας, έχει, μεταξύ άλλων, αναλάβει τη στήριξη της Μ.Χ., η οποία πρόσφατα πήρε εξιτήριο από το ψυχιατρείο.Προκειμένου οι συνθήκες στο σπίτι της να γίνουν βιώσιμες έχουμε αναλάβει να πλαισιώσουμε και σε συνεργασία μαζί της να φροντίσουμε το καινούριο σπιτικό της, το οποίο δεν έχει παρά στοιχειώδη πράγματα. Αν υπάρχουν είδη οικιακού εξοπλισμού που δε χρειάζεστε επικοινωνήστε μαζί μας στο 694 430 2577 ή φέρτε τα μαζί σας στη συνάντησή μας. Εξάλλου και το Δίκτυο “Ακούγοντας Φωνές” που φιλοξενεί τις συναντήσεις μας διαθέτει αποθήκη και έχει διαθέσει κατά καιρούς σε μέλη του είδη πρώτης ανάγκης που χρειάζονται.

Κοινοποιήστε όπου κρίνετε απαραίτητο.

Να στε καλά

και καλή αντάμωση

ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ «ΑΔΙΚΟΠΡΑΓΟΥΝΤΩΝ ΨΥΧΙΚΑ ΑΣΘΕΝΩΝ» Ο ΝΟΜΟΣ 4509/17

 

Ο νόμος 4509/17, για τους «αδικοπραγούντες ψυχικά ασθενείς» που ψηφίστηκε πρόσφατα και παρουσιάζεται σήμερα, αποτελεί πράγματι μια «πρόκληση», όπως αναφέρεται στον τίτλο της ημερίδας, αλλά όχι προς τα «συστήματα Δικαιοσύνης και Ψυχικής Υγείας» να δράσουν σχετικά. Αλλωστε, τόσο η κρατούσα «Δικαιοσύνη», όσο και η «κυρίαρχη Ψυχιατρική», στη βάση της λογικής που λειτουργούν και της κοινωνικής ανάθεσης που επιτελούν, δεν βρίσκουν σ΄ αυτό το νόμο παρά αυτό που ανέκαθεν αναζητούσαν για να κάνουν πιο αποτελεσματική την διαχρονικά κατασταλτική τους αντιμετώπιση των ψυχικά πασχόντων. Αυτό στο οποίο, αντιθέτως, αποτελεί «πρόκληση» αυτός ο νόμος, είναι απέναντι στην όποια προσδοκία για μια εναλλακτική προσέγγιση (και πραγματικά θεραπευτική αντιμετώπιση) του ζητήματος των «αδικοπραγούντων ψυχικά πασχόντων». 

 

Ο νόμος κάνει νόμιμες κάποιες, ήδη από μακρού, ευρέως ασκούμενες πρακτικές, όπως η χορήγηση θεραπευτικών αδειών σε νοσηλευόμενους/φυλασσόμενους του αρ. 69ΠΚ, ή τη διαμονή τους σε εξωνοσοκομειακές στεγαστικές δομές.

 

Αλλά θεσμοθετεί το «ειδικό τμήμα» (ψυχιατρείου ή γενικού νοσοκομείου), σε μια λογική παλαιο-ιδρυματικής παλινδρόμησης. Ενα είδος «δικαστικού ψυχιατρείου», που σ΄ όλη την Ευρώπη έχει αποδειχτεί ότι λειτουργεί ως πραγματικό κολαστήριο, έχει αποτύχει και είναι υπό ριζική αμφισβήτηση παντού. Εν προκειμένω, «θα διαθέτει την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή και εξοπλισμό για την εξυπηρέτηση των αναγκών των ατόμων που νοσηλεύονται». Τι κρύβει και τι υπαινίσσεται αυτή η «κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή και εξοπλισμός»; Μήπως για την απρόσκοπτη εφαρμογή των «μέσων αυξημένης ψυχιατρικής φροντίδας και ασφαλείας, όπως η προστατευτική απομόνωση και ο σωματικός περιορισμός», που, ο ν. 4509, παρ΄ όλα τα συνοδευτικά φληναφήματα περί πρωτοκόλλων, οδηγιών, κατευθυντήριων αρχών κλπ, καθαγιάζει - αυτές τις βάρβαρες κατασταλτικές πρακτικές - και νομοθετικά;

 

Μάλιστα, στο βαθμό που το «ειδικό τμήμα» αποτελεί τμήμα ψυχιατρείου ή γενικού νοσοκομείου, τι θα εμποδίσει τον εγκλεισμό εκεί και άλλων, θεωρούμενων «δύσκολων» ή «επικίνδυνων» ασθενών, που, όμως, δεν έχουν διαπράξει αδίκημα; Πουθενά στο νόμο δεν αναφέρεται ότι το τμήμα αυτό είναι αποκλειστικά και μόνο γι’ αυτούς του αρ. 69.

 

Ένα στοιχείο που δείχνει την προχειρότητα, την έλλειψη μιας σοβαρής πολιτικής και τον απλώς διαχειριστικό χαρακτήρα του νέου νόμου, είναι το γεγονός ότι διαιωνίζεται η πρόβλεψη να μπορεί να εκτίεται το «μέτρο θεραπείας» σε κανονικό τμήμα ψυχιατρείου ή γενικού νοσοκομείου, ενώ η παραμονή σε αυτό (ανεξαρτήτως του τι γίνεται μέχρι τώρα) θα έπρεπε να προβλέπεται μόνο για όσο διάστημα υπάρχει ανάγκη νοσηλείας και όχι επ΄ άπειρον προς εκτέλεση του «μέτρου». 

 

Ο νόμος συνδέει αυθαίρετα τη σοβαρότητα του εγκλήματος με τη σοβαρότητα της ψυχικής διαταραχής του υποκειμένου, εισάγοντας μια γραμμική σχέση μεταξύ τους και προβλέποντας ότι για πλημμελήματα ο μέγιστος χρόνος του «θεραπευτικού μέτρου» είναι τα δυο χρόνια και για κακουργήματα τα πέντε χρόνια - τα οποία, φυσικά, θα μπορούν ν΄ ανανεώνονται επ΄ άπειρον – εισάγοντας έτσι, υπογείως, μια ποινική διάσταση στο υποτιθέμενο «θεραπευτικό μέτρο». Και είναι χαρακτηριστικός ο υποτιθέμενος περιοριστικός όρος για την ανανέωση του «θεραπευτικού μέτρου», ότι ο συνολικός χρόνος διάρκειάς του «δεν μπορεί να υπερβαίνει το ανώτατο όριο της ποινής που προβλέπεται στο νόμο για την πράξη που τέλεσε ο θεραπευόμενος». Το ερώτημα είναι: κι΄ αν στο νόμο προβλέπονται ισόβια;

 

Ένα από τα πολλά παλινδρομικά στοιχεία που εισάγει ο νέος νόμος είναι η πρόβλεψη ότι η εισαγωγή στο «ειδικό ή στο κοινό τμήμα νοσοκομείου» δεν θα γίνεται μόνο μετά από δικαστική απόφαση που κρίνει τον αδικοπραγούντα ως «ακαταλόγιστο», αλλά και με «βούλευμα ή διάταξη του ανακριτή». Ήδη είχαμε μια πρώτη εφαρμογή αυτής της διάταξης αμέσως μετά την ψήφιση του νόμου, όταν άτομο που διέπραξε ανθρωποκτονία στην Πελοπόννησο και είχε στο παρελθόν νοσηλευτεί σε ψυχιατρείο, στάλθηκε αμέσως στο ΨΝΑ, υποτίθεται για πραγματογνωμοσύνη (αυτή που προβλέπεται, βάσει του 4509, να γίνεται αμέσως μετά την διάπραξη της όποιας εγκληματικής πράξης). Οι πραγματογνώμονες τον είδαν, αλλά εξακολουθεί να νοσηλεύεται, χωρίς καμιά παρουσία από τις διωκτικές αρχές που τον είχαν συλλάβει ως διαπράξαντα το έγκλημα. Απλώς τον εναπόθεσαν στο ψυχιατρείο - μέχρι τη δίκη του, που μπορεί να γίνει και μετά πάνω από ένα χρόνο. Γιατί η πραγματογνωμοσύνη θα έπρεπε να γίνει στο ΨΝΑ και όχι σε νοσοκομείο κοντά στην περιοχή του; Αλλωστε, αν και στον 4509 προβλέπεται ότι, μέχρι να βγει το προεδρικό διάταγμα για το «ειδικό» τμήμα, ως τέτοιο, ή και ως «κανονικό» τμήμα ψυχιατρείου ή γενικού νοσοκομείου, θα θεωρείται το Δαφνί, το Δρομοκαίτειο και το ΨΝΘ, ωστόσο δεν υπήρξε κάποια δικαστική απόφαση επί του προκειμένου. Μήπως γιατί η πρακτική, από εδώ και πέρα, θα είναι η άμεση εναπόθεση οποιουδήποτε δράστη με ιστορικό ψυχιατρικής νοσηλείας (ή και απλώς «υπόπτου» για ψυχιατρικό πρόβλημα), απευθείας στο ψυχιατρείο - εν΄ αναμονή, μάλιστα, του «ειδικού τμήματος» που είναι σε διαδικασία ανεύρεσης χώρου, στελέχωσης και λειτουργίας; 

 

Την ίδια στιγμή, ωστόσο, ένας άλλος, ήδη νοσηλευόμενος βάσει του αρ. 69, που διέμενε σε εξωνοσοκομειακή στεγαστική δομή και διέπραξε ανθρωποκτονία ενώ διέμενε εκεί, βρέθηκε, ενώ ίσχυε ο νέος νόμος, στον Κορυδαλλό, μέσα στις γνωστές απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούν εκεί και βρέθηκε νεκρός από «υπερβολική δόση», μαζί με τον συγκρατούμενό του, μέσα στο κελί του. Γιατί «δυο μέτρα και δυο σταθμά»; Πώς και γιατί αποφασίστηκε εκεί η προσαγωγή του, που οδήγησε σ΄ αυτό το θλιβερό τέλος; 

 

Δεν θ΄ αναφερθούμε στην γνωστή περίπτωση του Χ.Δ. και στην απαράδεκτη αντιμετώπισή του από το σύστημα - μια αντιμετώπιση που προεικάζει την λειτουργία του «ειδικού τμήματος» - για την οποία όλα, από όλες τις θεσμικές ιεραρχίες, θεωρήθηκαν «σωστά και αναγκαία». 

 

Πρόκειται να δούμε «πολλά» στο προσεχές μέλλον, που σχετίζονται με τις «προκλήσεις» και τις ευκαιρίες για περαιτέρω καταστολή που δίνει αυτός ο νόμος στην «Δικαιοσύνη» και στην κυρίαρχη Ψυχιατρική. Ένας νόμος που δεν τολμά να στραφεί και ν΄ αντιμετωπίσει τις ρίζες του ζητήματος, που έχουν να κάνουν με την αμφισβήτηση της ίδια της έννοιας του «ακαταλόγιστου», της απο-υποκειμενοποίησης, δηλαδή, του δράστη, της μετατροπής και αντιμετώπισής του ως ενός «επικίνδυνου βιολογικού πράγματος». Με την επικινδυνότητα - που θεωρείται ως ατομική ιδιότητα και όχι στη σχεσιακή της διάσταση - να διαπερνά υπόρρητα όλο το νόμο, όπου κάθε λήψη απόφασης για την τύχη του δράστη πρέπει να λαμβάνει υπόψη της την «πιθανότητα να…». 

 

Φυσικά, η αναγνώριση του δράστη ως υποκειμένου ευθύνης και όχι ως «ακαταλόγιστου» ανατρέπει την τρέχουσα αντιμετώπισή του εκ θεμελίων, καθώς, μεταξύ άλλων, θέτει το ζήτημα της εναλλακτικής ποινής (εκτός φυλακής) σε συνάρτηση με μια ολοκληρωμένη κοινοτική φροντίδα. Απαιτεί, δηλαδή, μια εναλλακτική ψυχιατρική κουλτούρα και πράξη, κοινοτικά βασισμένη, αλλά και μια διαφορετική Δικαιοσύνη.

16/3/2018

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΟΛΥΜΟΡΦΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

 

 

 

 

 

 

Ακούσια θεραπεία στην κοινότητα - Κείμενου μέλους του Δ.Σ. της ΔΑΛΥΨΥ

Ακούσια θεραπεία στην κοινότητα

Χαιρετίζω τον κάθε ενδιαφερόμενο και συστήνω τον εαυτό μου ως λήπτρια υπηρεσιών ψυχικής υγείας και μέλος της διοικούσας επιτροπής του υπό σύσταση σωματείου ΔΑΛΥΨΥ. Αφού συστήθηκα θα μιλήσω σύμφωνα με την ιδιότητά μου βιωματικά , μέσω των βιωμάτων των δικών μου, αλλά και συγγενών και φίλων και θα επιχειρήσω να κάνω μια απλοϊκή ανάλυση των πραγμάτων όπως τα αντιλαμβάνομαι.

Η αλήθεια είναι ότι δυσκολεύομαι να μιλήσω επί του θέματος γιατί έχω ενστάσεις σε κάθε μία λέξη από αυτές. Δυσκολεύομαι να πεισθώ ότι υπάρχει θεραπεία ψυχικού νοσήματος γιατί δεν δέχομαι ότι οι ψυχικές διαταραχές είναι ασθένειες . Δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι υπάρχει θεραπεία , ειδικά μέσω φαρμακευτικής αγωγής, νοσημάτων για τα οποία ποτέ δεν βρέθηκε μια ιατρική εξέταση που να τα επιβεβαιώνει. Δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι η ακούσια θεραπεία είναι προς όφελος του ασθενή. Και τέλος δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι η μεταφορά αυτής της θεραπείας στην κοινότητα δεν σημαίνει απλά τη μεταφορά μέρους της ευθύνης της θεραπείας σε μια ολόκληρη κοινωνία. Θέλοντας να διατυπώσω λοιπόν αλλιώς το θέμα ίσως θα το ονόμαζα διεύρυνση του καθεστώτος καταστολής των μη αποδεκτών συμπεριφορών σε ολόκληρη κοινωνία.

Όχι λοιπόν δεν συμφωνώ με αυτό. Δεν συμφωνώ ότι ένας δύο ή μία κάστα γιατρών είναι σε θέση να αποφασίσει για μένα ή οποιονδήποτε οικείο μου μια θεραπεία και μάλιστα πρέπει να μου την επιβάλλει. Δεν συμφωνώ βέβαια και με την ακούσια νοσηλεία και μάλιστα με τρομάζει ακόμα περισσότερο μια και περιέχει μαζί με την ακούσια λήψη φαρμακευτικής αγωγής και τη στέρηση κάθε ελευθερίας. Να ένας λόγος που λαμβάνω λοιπόν την αγωγή μου. Για να μην βρεθώ κλεισμένη και καθηλωμένη ίσως σε ένα άσυλο.

Κάποιος θα μου πει αφού παίρνεις τα φάρμακά σου τι πρόβλημα έχεις με την με την ψήφιση αυτού του νομοσχεδίου; Και θα απαντούσα ότι μέχρι στιγμής έχω μια πιθανότητα διαφυγής από αυτό. Έχω μια πιθανότητα ίασης. Με την ψήφιση αυτού του νομοσχεδίου όμως δεν θα μου μείνει καμία. Επίσης δεν θα ήθελα βάση νόμου πλέον να ενισχύσω τις προσπάθειες των φαρμακευτικών εταιρειών να πλουτίσουν κι άλλο. Δεν θα ήθελα να μου χορηγείται δια της βίας ένα φάρμακο που κατά κανόνα έχει καταστροφικές συνέπειες για τον οργανισμό μου αλλά και αμφίβολες επιπτώσεις στην ψυχολογία μου.

Κι αν εγώ έχω παραιτηθεί όντας 15 χρόνια χρήστης ψυχοφαρμάκων από την ιδέα να ζήσω ελεύθερη και υγιής δεν θα ήθελα αυτή η πιθανότητα να στερηθεί από κάθε άτομο που κάποια στιγμή στη ζωή του θα ξεπεράσει τα αμφιλεγόμενα όρια της λογικής . Αυτό το άτομο συνήθως είναι ένα υποκείμενο πόνου και θα μπορούσε να είναι το παιδί σας ,μιας κι εμένα η ψυχιατρική διάγνωση μου στέρησε κι αυτό το δικαίωμα να φέρω στον κόσμο ένα παιδί.

Λέγεται ότι η ψυχιατρική χρησιμοποιεί την ακούσια θεραπεία γιατί δεν είμαι σε θέση να φροντίσω για το συμφέρον της υγείας μου και για να αποφευχθούν πράξεις βίας προς τον εαυτό μου ή προς τρίτα άτομα. Εγώ όμως γνωρίζοντας τον εαυτό μου έχω να σας πω ότι ποτέ δεν ήμουν σε θέση να βλάψω άνθρωπο ούτε και είχα πρόθεση να κάνω κακό στον εαυτό μου. Παρόλα αυτά φυλακίστηκα σε άσυλα κατ επανάληψη βρέθηκα καθηλωμένη μηχανικά και εξαναγκάστηκα στη λήψη φαρμακευτικής αγωγής με ανυπολόγιστες ζημιές στη γενική μου υγεία. Ποιος λοιπόν έκρινε για μένα ότι ήμουν σε θέση να διαπράξω έγκλημα και ως εγκληματία με τιμώρησε; Τι είναι αυτό; Προληπτική τιμωρία; Προληπτική φυλάκιση;

Ξέρετε ποιο ήταν το έγκλημά μου; Το θάρρος μου να αντιμετωπίσω ως τέτοιο το νοσηρό οικογενειακό μου περιβάλλον και το θράσος μου να απαξιώσω τον ρόλο των ψυχιάτρων στους οποίους με έσυραν για εξέταση. Πώς γίνεται να θεραπευτεί κάποιος κάτω υπό το καθεστώς βίας με τη συνεργασία ενός αμφίβολου ιατρικού κλάδου με τη δικαστική εξουσία; Δεν θεραπεύεται απλά φοβάται από τη μία μην τιμωρηθεί ακόμα πιο βάναυσα και αποδομείται από την άλλη η προσωπικότητα του ο χαρακτήρας του το σθένος του και η βούληση του με τη βοήθεια των ψυχοφαρμάκων. Πώς γίνεται ο ψυχικά ασθενής , ο ψυχικά ευαίσθητος φορέας πόνου θα έλεγα εγώ, να γιατρέψει την ψυχή του χωρίς να σκύψει κάποιος πάνω από τα προβλήματα που τον οδήγησαν σ’ αυτή τη θέση; Πότε η αναγκαστική θεραπεία στράφηκε προς αυτή την κατεύθυνση; Και ένα άλλο μεγάλο ερώτημα. Γιατί τα κρούσματα ψυχολογικών προβλημάτων έχουν αυξηθεί τόσο πολύ στις μέρες μας; Μήπως γιατί νοσεί η ίδια η κοινωνία; Οι οικογένειες οι μικρές κοινωνίες από το σχολείο μέχρι το εργασιακό περιβάλλον μέχρι και ολόκληρη η κοινωνία με την ευρύτερη έννοια;

Σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης, σε μια περίοδο που διεξάγονται πόλεμοι σε μια περίοδο κρίσης αξιών οι παρεκκλίνουσες συμπεριφορές πρέπει να καταστέλλονται. Για να μην αναφερθώ στην τεράστια αύξηση των διαγνώσεων σε κάθε καινούρια έκδοση του διαγνωστικού εγχειριδίου DSM. Επίπλαστων διαγνώσεων που αποφασίζονται δια ψηφοφορίας μεταξύ μια ομάδας γιατρών! Δεν δρουν βέβαια αυτοί οι γιατροί εντελώς αυθαίρετα. Βασίζονται σε έρευνες που ήδη έχουν διεξαχθεί , έρευνες που τις περισσότερες φορές διεξάγονται με τη χρηματοδότηση των ίδιων τα φαρμακοβιομηχανιών.

Κάθε ψυχολογικό πρόβλημα κρύβει πίσω του έναν άνθρωπο τραυματισμένο. Ένα φορέα πόνου και τραυμάτων τέτοιων ώστε δεν μπόρεσε να τα αντέξει και ξέφυγε από τα στενά όρια της λογικής. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να ιαθεί η ψυχή αυτού του ανθρώπου από το να ακούσεις τι έχει να σου πει. Να ακούσεις τι έχει να σου πει το κάθε του σύμπτωμα. Να σταθείς πάνω από το παραλήρημά του από την ψευδαίσθησή του από την υπερκινητικότητα ή οποιαδήποτε άλλη παρεκκλίνουσα συμπεριφορά και να τη συσχετίσεις με την ιστορία και με τα βιώματά του. Να δείξεις κατανόηση να προσπαθήσεις να του γιατρέψεις τις πληγές ακούγοντάς τον με προσοχή και αγάπη και να τον ηρεμήσεις.

Δεν απαξιώνω εντελώς το ρόλο των φαρμάκων σ’ αυτό. Ίσως όταν είναι στη μεγάλη κρίση να χρειάζεται κάποια από αυτά για να του μειωθούν τα ενοχλητικά συμπτώματα.

Αλλά σκεφθείτε όμως τώρα τι συμβαίνει στην πράξη σε έναν άνθρωπο που είναι σε κρίση. Τον αρπάζουν με τη βοήθεια αστυνομικών οργάνων , του φοράνε χειροπέδες , τον μεταφέρουν με αστυνομικό όχημα μπροστά σε 2 γιατρούς που έχουν πάρει το ρόλο του δικαστή και με συνοπτικές διαδικασίες βρίσκεται πίσω από τα κάγκελα κάποιου άσυλου πολλές φορές κιόλας δεμένος με ιμάντες.

Ξαφνικά ο ταλαιπωρημένος αυτός άνθρωπος βρίσκεται αντιμέτωπος με το σωφρονιστικό σύστημα της ψυχιατρικής γιατί μόνο με τέτοιο θα μπορούσα να το παρομοιάσω. Ξαφνικά τιμωρείται για κάτι που δεν έκανε επειδή κάποιοι έκριναν πως υπάρχει περίπτωση να προβεί σε επικίνδυνη πράξη. Ξαφνικά του στερείται κάθε ανθρώπινη ελευθερία , χάνει κάθε ανθρώπινο δικαίωμα , καταρρακώνεται η προσωπικότητά του και δέχεται μια απαξιωτική και απάνθρωπη αντιμετώπιση. Αυτός ο άνθρωπος λοιπόν θα έλεγα ότι από πιθανός θύτης μεταβάλλεται σε πραγματικό θύμα.

Επιπλέον δυσχεραίνει τη θέση του όσο δεν παραδέχεται ότι είναι άρρωστος και δεν συνεργάζεται με τους θεράποντες ιατρούς του και το νοσηλευτικό προσωπικό. Αν τελικά πάρει το πολυπόθητο εξιτήριο και δεν βρεθεί σε κάποιο οικοτροφείο ή ξενώνα ισόβια παίρνει μαζί του και μια διάγνωση που θα τον στιγματίζει και οδηγίες για τακτική ιατρική παρακολούθηση καθώς και λήψη θεραπευτικής αγωγής.

Προσπαθεί τότε και πάλι να συνεχίσει τη ζωή του με διαφορετικούς όρους αυτή τη φορά αλλά βλέπει πόσο χειρότερα είναι από πριν τα πράγματα. Σιγά σιγά καταλαβαίνει ότι αυτή η ταμπέλα θα τον συνοδεύει για πάντα και θα του διαλύει κάθε προσπάθεια να ζήσει μια φυσιολογική ζωή. Το στίγμα θα τον ακολουθεί παντού. Στην εργασία του που συνήθως τη χάνει, στις διαπροσωπικές σχέσεις που βλέπει να διαλύονται και στην αντιμετώπισή του από την κοινωνία δεχόμενος έντονο το στίγμα και το ρατσισμό. Επιχειρεί τη συνεργασία με ειδικούς όπως τον παραπέμπει το εξιτήριο και βρίσκει μπροστά του ειδικούς που θέλουν να του ορίσουν την κάθε πράξη και να του ψυχιατρικοποιήσουν την κάθε συμπεριφορά και σκέψη. Σε κάθε ανθρώπινο συναίσθημα που φαίνεται λίγο έντονο ή κάθε ανθρώπινη συμπεριφορά του που φαίνεται κάπως δυναμική ο ειδικός θα έρθει να του τροποποιήσει την θεραπευτική αγωγή με κατασταλτικά κυρίως φάρμακα, φάρμακα που δεν τον αφήνουν να σκεφτεί να δράσει να λειτουργήσει να δημιουργήσει και εν τέλει να ζήσει.

Με τον καιρό βλέποντας ότι δεν μπορεί να επιβιώσει αλλιώς επιχειρεί να πάρει κάποιο αναπηρικό επίδομα το οποίο συνήθως κατά το μεγαλύτερο μέρος του ξοδεύει σε συμμετοχές ιατρικών επισκέψεων και φαρμάκων μιας και λόγω των ψυχοφαρμάκων που παίρνει αντιμετωπίζει όλο και περισσότερα προβλήματα υγείας. Θέλετε να σας πω πως αισθάνομαι εγώ τώρα; Όντας σ’ αυτή την θέση;

Αισθάνομαι ότι με κρατάνε στη ζωή στερώντας μου τόσο από την ποιότητα όσο και από τη διάρκειά της. Αισθάνομαι ένα προϊόν προς εκμετάλλευση για να πλουτίζει μια ολόκληρη βιομηχανία και ένα ολόκληρο σύστημα. Και όχι αυτό δεν είναι κατάθλιψη. Όχι σε τέτοια θέση δεν είχα βρεθεί πριν την επαφή μου με το ψυχιατρικό κατεστημένο. Μέχρι τότε ένιωθα ότι έχω αξιοπρέπεια. Είχα όνειρα είχα ελπίδες είχα πυγμή και ήμουν περήφανη για το χαρακτήρα μου. Ο λόγος που έχω κρατήσει λίγη από την αξιοπρέπειά μου και που έχω μια μικρή θέληση για ζωή είναι ότι κατάφερα νωρίς να καταλάβω ένα πράγμα. Ότι για να μπορέσω να επιβιώσω πλέον πρέπει να έχω πολιτική . Πρέπει να παίξω το παιχνίδι στο οποίο με έβαλαν να κάνω το πιόνι. Πρέπει να κρύβω ότι έχω ακόμα σθένος και να το εκδηλώνω μόνο υπό προϋποθέσεις.

Και ξέρω ότι είναι μεγάλο ρίσκο που ανοίγομαι και μιλάω αυτή τη στιγμή δημόσια αλλά αφενός ξέρω ότι έχω κοντά μου και κάποιους συμμάχους αφετέρου δεν έχω πολλά να χάσω πλέον. Δεν ευελπιστώ από πιόνι να γίνω βασίλισσα . Έχω μια ελπίδα όμως να βάλω ένα μικρό λιθαράκι στην καλύτερη αντιμετώπιση του ψυχικά πάσχοντος. Δεν ακούγεται μεγάλη προσδοκία αλλά για μένα που έχω χάσει σχεδόν τα πάντα , που έχω χάσει δικούς μου ανθρώπους από αυτοκτονία όντας σε θεραπευτική αγωγή που έχω δει ανθρώπινες ζωές να καταστρέφονται μέσα σε ψυχιατρεία και ιδρύματα αυτό είναι μεγάλος στόχος.

Σας ευχαριστώ.

Kατερίνα Χατζή*

*Το κείμενο της ομιλίας αυτής διαβάστηκε για πρώτη φορά στην σχετική εκδήλωση της " Πρωτοβουλίας 'Ψ' " για το νομοσχέδιο που ετοιμάζεται για την "ακούσια θεραπεία στην κοινότητα", την Παρασκευή, 9 Μαρτίου 2018, στην αίθουσα του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων.

Περί της Αναγκαστικής/Aκούσιας θεραπείας στην κοινότητα

«Aναγκαστική/Aκούσια θεραπεία στην κοινότητα»

Σύμφωνα με αυτό το μέτρο, που κατά πάσα πιθανότητα θα εισαχθεί με το νέο νομοσχέδιο για την ακούσια νοσηλεία, με σχετική γνωμάτευση του ψυχιάτρου και εντολή του εισαγγελέα ο (μη νοσηλευόμενος) ασθενής θα πρέπει να συμμορφωθεί στην όποια φαρμακευτική αγωγή του συνταγογραφηθεί (συνήθως, ένα μηνιαίο ενέσιμο σχήμα), διαφορετικά, θα υφίσταται εγκλεισμό για αναγκαστική νοσηλεία. 

Πιο συγκεκριμένα ο ασθενής (ή ο φερόμενος ως ασθενής) θα πρέπει να προσέρχεται περίπου μια φορά το μήνα (ή όσο διαρκεί η επήρεια του φαρμάκου που συνταγογραφείται) σε μονάδα υγείας για να λάβει την αγωγή του (διαφορετικά κινδυνεύει με ακούσια νοσηλεία), συνήθως όμως απαιτείται να έχει κατοικία γνωστή στις αρχές, οι οποίες θα έχουν και πρόσβαση στο σπίτι του. Θεωρητικά η αναγκαστική θεραπεία δεν εξαντλείται στη φαρμακευτική συμμόρφωση, αλλά περιλαμβάνει συμβουλευτική και εκπαίδευση, όμως ειδικά στην Ελλάδα που οι όποιες κοινοτικές υπηρεσίες είναι υποστελεχωμένες και υπολειτουργούν, ή είναι ανύπαρκτες, όπως καταλαβαίνουμε η μόνη θεραπευτική παρέμβαση που θα γίνεται θα είναι ο μονόδρομος του ψυχοφαρμάκου.

Με βάση τα κριτήρια που έχουν τεθεί όπου έχει εφαρμοστεί το μέτρο, αυτό έχει ευρύτατη χρήση. Εφαρμόζεται σε:

• Άτομα των οποίων η αναγκαστική νοσηλεία λήγει, υπό τον όρο να ακολουθήσει το μέτρο της αναγκαστικής θεραπείας στην κοινότητα, όταν πλέον δεν είναι απαραίτητη η παραμονή τους στο νοσοκομείο. Αυτό, διόλου τυχαία, σχετίζεται με μέτρα όπως το κλείσιμο των ψυχιατρείων και της μείωσης των διαθέσιμων κλινών, για μείωση του κόστους.
• Άτομα τα οποία πληρούν τα κριτήρια της αναγκαστικής νοσηλείας, αλλά προτιμάται να τους επιβληθεί το μέτρο της ακούσιας θεραπείας στην κοινότητα, συνήθως για 12 μήνες.
• Άτομα τα οποία δεν πληρούν τα κριτήρια για εισαγωγή σε ψυχιατρική κλινική, αλλά υπάρχει πιθανότητα να τα πληρούν, οπότε τους επιβάλλεται το μέτρο προληπτικά.
• Άτομα τα οποία βρίσκονται υπό δικαστική συμπαράσταση.

Έρευνες έχουν δείξει, ότι σε χώρες που το μέτρο εφαρμόζεται περίπου 11% των μητέρων και 6% των πατεράδων, αναγκάζονται με διαταγή εισαγγελέα να παίρνουν αποδεδειγμένα την αγωγή τους, προκειμένου να διατηρήσουν την επιμέλεια των παιδιών τους.

Ένας προάγγελος αυτού του μέτρου (γιατί κι εδώ δεν έχουμε πληροφόρηση για το τι ακριβώς θα θεσμοθετηθεί) ήταν η επίβλεψη μετά τη νοσηλεία, δηλαδή οι ασθενείς μετά τη νοσηλεία να παίρνουν υπό παρακολούθηση θεραπεία, να διαμένουν σε μέρος που τους έχει υποδειχθεί (την κατοικία τους, οικοτροφείο ή ξενώνα) και να είναι διαθέσιμοι για αξιολόγηση της κατάστασής τους, χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να δεχτούν θεραπεία. Το επόμενο βήμα ήταν η θεσμοθέτηση της αναγκαστικής θεραπείας στην κοινότητα, κατά την οποία πρέπει να σημειωθεί αρκεί η διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής για να βρεθεί το άτομο στο ψυχιατρείο αναγκαστικά, χωρίς απαραίτητα να έχει σημάδια υποτροπής.

Σε αυτό το μέτρο φαίνεται να αντιτίθενται τα άτομα με ψυχιατρική εμπειρία αλλά και οι συγγενείς τους (διότι φορτώνει σ’ αυτούς την επίβλεψη της «θεραπείας»), ενώ αντίθετα βρίσκει σύμφωνους τους περισσότερους ψυχιάτρους, ειδικά όταν αφορά ασθενείς με επανειλημμένες εισαγωγές. Οι ασθενείς διαφωνούν γιατί το μέτρο είναι αντίθετο στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης και της επιλογής θεραπείας, πολύ περισσότερο που αρκετοί επιλέγουν να προσπαθήσουν να ζήσουν χωρίς, ή με ελάχιστη φαρμακευτική αγωγή.

Ωστόσο πέρα από τα ζητήματα ηθικής και ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει αποδειχθεί ότι όπου το μέτρο εφαρμόστηκε δεν μειώθηκαν οι ακούσιες νοσηλείες (ένας λόγος γιαυτό είναι ότι χωρίς εντολή εισαγγελέα δεν βρίσκεις κρεβάτι στο νοσοκομείο τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό), αντίθετα διευρύνθηκε απλώς ο κοινωνικός έλεγχος στο γενικό πληθυσμό και πολύ περισσότερο στους πρόσφυγες, τις μειονότητες και τους φυλακισμένους.

Εύη Μυλωνάκη