«Εξωνοσοκομειακή Υποχρεωτική Αγωγή»
ΚΛΕΙΝΟΥΝ ΤΑ ΨΥΧΙΑΤΡΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΥΝ ΣΕ ΑΣΥΛΑ
ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΩΝ ΨΥΧΙΚΑ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ
Εν μέσω και στο πλαίσιο της
σχεδιαζόμενης και υλοποιούμενης βίαιης κατάργησης των ψυχιατρικών νοσοκομείων
χωρίς να υφίστανται κατάλληλες και επαρκείς δομές τόσο στα γενικά νοσοκομεία
όσο και στην κοινότητα για να στεγάσουν τη φερόμενη ως «ψυχιατρική
μεταρρύθμιση», η διημερίδα με τίτλο «Διαχείριση της επικινδυνότητας των
ψυχικά πασχόντων στην καθημερινή κλινική
πράξη» που διοργανώνει η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία στις 26-27 Σεπτέμβρη,
φέρνει στο προσκήνιο την «καινοτομία» της «Εξωνοσοκομειακής Υποχρεωτικής Αγωγής»
ή πιο ορθά της «αναγκαστικής θεραπείας στην κοινότητα» (compulsive community
treatment), όπως αναφέρεται το μέτρο στις χώρες του
εξωτερικού που θεσμοθετήθηκε.
Όπου εφαρμόστηκε (ΗΠΑ, Σουηδία, Μ.
Βρετανία κλπ), ο ψυχίατρος αποφασίζει τη θεραπεία που καλείται να υλοποιήσει η
κοινοτική υπηρεσία και σε περίπτωση άρνησης, ο ασθενής μπορεί να υποστεί
αναγκαστική νοσηλεία σε ψυχιατρική μονάδα. Όσο προοδευτικό μπορεί να ακούγεται
ένα τέτοιο μέτρο «αποασυλοποίησης», άλλο τόσο αναχρονιστικό και καθηλωτικό
είναι στην πράξη για τον ίδιο τον ασθενή/λήπτη και τους ανθρώπους που τον
περιβάλλουν. Πρέπει να τονιστεί ότι το μέτρο αυτό δεν αμφισβητεί και δεν
εισηγείται την απεμπόληση των κακών πρακτικών του ψυχιατρικού ασύλου, κλειδωμένες
πόρτες, μηχανικές καθηλώσεις, απομονώσεις, μονόδρομος του ψυχοφάρμακου, αλλά
επί της ουσίας τις επισύρει ως φόβητρο, προκειμένου ο ασθενής και το περιβάλλον
του να αποδεχτούν την «Εξωνοσοκομειακή Υποχρεωτική Αγωγή» ως το «λιγότερο κακό»
και όχι ως το βέλτιστο θεραπευτικό πλαίσιο.
Στην ελληνική πραγματικότητα, εύλογα
γεννάται το ερώτημα από ποιους θα εφαρμοστεί η «Εξωνοσοκομειακή Υποχρεωτική
Αγωγή» με δεδομένη την έλλειψη επαρκών, στελεχωμένων και σωστά σχεδιασμένων
κοινοτικών δομών. Αυτό που υφίσταται είναι ολιγάριθμα Κέντρα Ημέρας και Ξενώνες
περιορισμένης χωρητικότητας,
δημιουργημένα χωρίς κεντρικό σχεδιασμό, χωρίς τη μεταξύ τους διασύνδεση,
υποχρηματοδοτούμενα, υποστελεχωμένα και στο έλεος της ανανέωσης της
χρηματοδότησής τους από το ΕΣΠΑ. Παρέχουν στο λήπτη ένα «θεραπευτικό συμβόλαιο»
με ημερομηνία λήξης, η οποία όταν παρέλθει τον αναγκάζει είτε να επιστρέψει
στην απομόνωση της οικίας του, είτε να αναζητά εναγωνίως νέο συμβόλαιο αλλού. Η
«τομεοποίηση» είναι ένας ωραίος τίτλος στα χαρτιά και όσοι συμμετέχουν στις
ανύπαρκτες «δομές» της πιστοποιούν ότι πρόκειται για κενό γράμμα.
Η προφανής απάντηση στο εύλογο ερώτημα λοιπόν είναι ότι η «Εξωνοσοκομειακή
Υποχρεωτική Αγωγή» θα εφαρμοστεί από την ίδια την οικογένεια του
ασθενούς/λήπτη. Κάθε σπίτι ενός ψυχικά πάσχοντα, επιθυμώντας πολύ λογικά να
αποφευχθεί η υποχρεωτική νοσηλεία με όλες τις καταστρεπτικές για τον ασθενή
διαδικασίες και πρακτικές (ακούσιες εισαγωγές συνοδεία αστυνομίας, καθηλώσεις,
φαρμακευτικές αυθαιρεσίες κλπ) θα μετατρέπεται σε ένα μίνι άσυλο. Η ευθύνη της
«θεραπείας» θα μεταφέρεται στους λήπτες και τους οικείους τους, οι οποίοι χωρίς
επαρκή γνώση, εκπαίδευση και βοήθεια θα κληθούν να εκτελούν χρέη γιατρού,
νοσηλευτή, ψυχοθεραπευτή και κατασταλτικού μηχανισμού, αφού χωρίς κοινοτικές
δομές, το κύριο βάρος θα πέφτει και πάλι στη φαρμακευτική αγωγή, ενίοτε
αναγκαία αλλά ουδέποτε επαρκής αν θέλουμε να μιλάμε για ουσιαστική θεραπεία.
Η «Εξωνοσοκομειακή Υποχρεωτική Αγωγή»
εν μέσω της απουσίας ενός δημόσιου, λειτουργικού, κοινοτικού θεραπευτικού
πλαισίου, θα φορτώσει στην οικογένεια το οικονομικό βάρος της παροχής υπηρεσιών
και θα την επιβαρύνει επιπλέον συναισθηματικά και ψυχολογικά αναθέτοντάς της
ρόλους στους οποίους θα αδυνατεί να ανταπεξέλθει, τόσο εξαιτίας οικονομικής
αδυναμίας, όσο και λόγω της έλλειψης εκπαίδευσης και ενημέρωσης, στην οποία
ποτέ δεν δόθηκε βάρος με ουσία, συνέπεια και συνέχεια, αλλά και επειδή πολλές
φορές το ίδιο το σπίτι μπορεί να είναι μία από τις αιτίες του προβλήματος και
δεν μπορεί αυτόματα να μετατραπεί σε φορέα της λύσης του.
Γινόμαστε μάρτυρες του φαινομένου,
με το βίαιο κλείσιμο των ψυχιατρικών νοσοκομείων και την απουσία δομών που θα
τα υποκαταστήσουν, καθώς δεν τίθεται θέμα βελτίωσης αυτών, να προκρίνονται
λογικές υπό τον εύηχο αλλά κούφιο τίτλο της «ψυχιατρικής μεταρρύθμισης» που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην
αποστέρηση των όποιων, λειψών, υπηρεσιών απολάμβανε ο ψυχικά πάσχων. Η ευθύνη,
το κόστος, οικονομικό και ψυχικό, και το βάρος της ορθής εφαρμογή της θεραπείας
μετατίθεται στον ίδιο τον ασθενή και στο περιβάλλον του. Η θεραπεία θα
μετατραπεί σε μία ατομική-ιδιωτική διαδικασία και όποιος δεν θα έχει την
ικανότητα να τη φέρει σε πέρας θα ρίχνεται στον καιάδα της υποτροπής, της
περιθωριοποίησης και της απομόνωσης. Η εφαρμογή του μέτρου στο εξωτερικό, αυτό
πιστοποιεί.
Διορθώνοντας τον τίτλο της
διημερίδας, το ουσιαστικό διακύβευμα εδώ είναι η «Διαχείριση της επικινδυνότητας των πολιτικών
ψυχικής υγείας στην καθημερινή ζωή» και όχι της επικινδυνότητας των ψυχικά
πασχόντων, οι οποίοι υφίστανται ερήμην τις συνέπειες των σχεδιασμών αυτών,
βρίσκονται ήδη στο περιθώριο μιας κοινωνίας που καταστρατηγεί τα δικαιώματά
τους και έρχεται τώρα να τα αποτελειώσει.
Αν κάποιοι θεωρούν ότι καπηλευόμενοι
τον όρο της «ψυχιατρικής μεταρρύθμισης» θα μπορέσουν αδιαμαρτύρητα να
κατεδαφίσουν ολοκληρωτικά την ψυχική υγεία, τους ενημερώνουμε ότι πλέον όχι
απλά δεν συμβιβαζόμαστε με το στρεβλό καθεστώς που ίσχυε στο παρελθόν, αλλά και
ότι δεν θα επιτρέψουμε να υποθηκευτεί το μέλλον της υγείας των ψυχικά πασχόντων.
Απαιτούμε επιτέλους την ουσιαστική «ψυχιατρική μεταρρύθμιση» που θα σέβεται τον
ασθενή, τον επαγγελματία και το συγγενή στο πλαίσιο μιας κοινωνίας που μπορεί
και οφείλει να την υλοποιήσει.
Πρωτοβουλία
για ένα Πολύμορφο Κίνημα για την Ψυχική Υγεία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου